Betaalbaar wonen zit tussen deur en drempel

“Woonstarters en vooral jongeren komen zich op ons notariaat informeren over wat er allemaal komt kijken bij de aankoop van een woning”, opent Dirk Vanderstraeten, notaris bij Notalim Notarissen. “We stellen vaak vast dat ze de zaken niet altijd goed hebben ingeschat. Zeker jongeren beseffen dat het alsmaar moeilijker wordt om vastgoed te verwerven. Zij zitten dikwijls tussen deur en drempel en moeten bij de ouders aankloppen voor financiële steun. In veel van die dossiers komen de ouders mee naar ons kantoor en dan verlenen we advies zodat ze weten waaraan zij beginnen.”

Verhuurmarkt is oververhit

Sven Daniëls, account manager Iso-Façade bij Nelissen Steenfabrieken: “Wij merken dat de particulierenmarkt een zeer moeilijke markt is geworden. De toonzalen en vakbeurzen van weleer bestaan niet meer. Alle info is online binnen handbereik. Bouwgronden die ouders of grootouders aan hun kinderen of kleinkinderen kunnen schenken, raken stilaan op. Daardoor evolueren we naar een koopmarkt waar mensen bij een projectontwikkelaar terechtkomen om een kant-en-klaar huis of appartement te kopen.”

“Kopers onder de 30 jaar zien wij niet meer”, zegt Danny Somers, gedelegeerd bestuurder van SOM Project. “Onze klant is tegenwoordig de 55-plusser die ofwel meteen in zijn woning gaat wonen ofwel ze een tijdje verhuurt om er achteraf zelf in te trekken. Jonge koppels verzeilen op de verhuurmarkt, die momenteel enorm oververhit is. We stevenen af op een gigantisch woningtekort en mensen belanden straks op straat als de overheid niet dringend ingrijpt.”

Voorfinanciering technieken

Jeroen Hermans, kantoorhouder ING Bank: “In de loop der jaren zijn er wettelijke restricties aan de banken opgelegd. Voor 2008 konden wij zelfs registratierechten mee lenen aan cliënten. Vandaag mag een bank bij de aankoop van een eerste woning nog maar gemiddeld 90 procent van de venale waarde ontlenen. Na de financiële crisis is ook de lening op 30 jaar nagenoeg verdwenen. Sinds een half jaar kunnen we als bank individueel beslissen om terug die kaart te trekken dankzij de vlakke rentecurve.”

“Wij bieden de klant de mogelijkheid aan om zijn installatie voor te financieren”, vertelt Pieter Brepoels, project ingenieur bij Viessmann. “Via een afbetalingsstelsel is de installatie aan het eind van de rit van hem. De markt is bovendien heel divers. We diversifiëren ons productengamma van low end tot high end. Met een lager segment bijvoorbeeld spelen wij in op de projectbouw om de prijs te drukken.”

Minimaal interieurbudget

Egide Meertens, architect-bestuurder van Egide Meertens Plus Architecten: “Ik ben ervan overtuigd dat je vandaag nog een economische woning kunt bouwen. Als architecten proberen wij een goede balans te creëren tussen emotie, diversiteit, woonwensen en budget. In de architectuur zie je op het vlak van sfeerbeleving onder meer het verfijnde brutalisme opkomen. Misschien hebben we het gehad met de afgelikte interieurs?”

“De look-and-feel van een interieur kan je ook met minder dure materialen creëren”, vindt Kim Schoefs, interieurspecialist bij Keldermans Wonen. “Toen ik een dertigtal jaar geleden als designer begon, konden jonge mensen wel wat spenderen aan woninginrichting. Nu werk ik vooral voor oudere klanten die een huis hebben verruild voor een appartement en hun geld kunnen besteden aan wat ze graag willen. Maar de jeugd beschikt tegenwoordig over een minimaal budget en daar probeer ik creatief mee om te springen.”

Erwin Jacobs, zaakvoerder van Schreurs Project: “Mensen komen bij ons binnen met supermooie foto’s van Pinterest en meestal moeten we ze dan terug met de voeten op de grond plaatsen. Er zijn alternatieven voor dure materialen. Plaatmateriaal zoals melamine en laminaat zijn zo sterk geëvolueerd dat ze natuurgetrouw ogen.”

Compacter of modulair

Danny Somers: “Wonen is een primaire behoefte. Een mogelijke oplossing om wonen weer betaalbaar te maken is compact of modulair bouwen. Maar je krijgt dat nauwelijks vergund want de overheid is nog niet mee. Ze legt ook extreem veel eisen op inzake het bouwprogramma wat niet alleen de betaalbaarheid van een woning keldert, maar ook sterk ontmoedigt.”

Sven Daniëls: “De regelgeving moet doorzichtiger en eenvoudiger worden. Niet alleen in Vlaanderen, maar in heel België. Ontwerpers kunnen op hun beurt aansturen op kleiner en modulair bouwen, met opties naargelang ieders behoeften. Door bouwelementen meer te standaardiseren, kan ook de productiekost mogelijk dalen.”

Erwin Jacobs: “We moeten de mensen sensibiliseren om kleiner te gaan wonen, want iedereen droomt nog van percelen met een oppervlakte van 10 tot 15 are. Nu, de mentaliteit van de jeugd is aan het veranderen. Voor hen is het leven meer dan een huis bouwen of kopen. Zij willen ook regelmatig reizen, uit eten gaan, noem maar op. Ook niet onbelangrijk: mensen moeten sneller tevreden zijn. Want ze zullen geen andere keuze hebben dan compacter te huizen of voor andere en nieuwe bouwvormen te kiezen.”

Dure energetische renovatie

Egide Meertens: “Wie over wat minder budget beschikt gaat verbouwen. Echter, de renovatieplicht stipuleert dat nieuwe eigenaars hun woning met een EPC-label E of F binnen vijf jaar naar D moeten brengen. Zo’n energetische renovatie kost handenvol geld en dat schrikt af.”

Kim Schoefs: “Veel jonge mensen blijven bij hun ouders wonen en bouwen die woonst om tot een kangoeroewoning. Dat is volgens mij hoe langer hoe meer een van de oplossingen om vandaag een betaalbaar dak boven je hoofd te hebben.”

Pieter Brepoels: “Om het milieu te beschermen moeten we wel degelijk werken aan een CO2-neutrale samenleving tegen 2050. Warmtepompen kunnen in dat kader zeker een oplossing zijn, ook om te voorkomen dat we het elektriciteitsnet overbelasten. Maar de daadkracht moet van de overheid komen. Zij moet een taxshift durven door te voeren en bepaalde taksen uit de elektriciteitsfactuur halen en die toevoegen aan het prijskaartje van gas. Op die manier kunnen we mensen motiveren om in een warmtepomp te investeren, wat dan in de loop van de tijd rendeert.”

Spirit gaat verloren

Dirk Vanderstraeten: “Positief is dat de Vlaamse regering vanaf 2025 de registratierechten verder wil verlagen van 3 naar 2 procent voor de enige en eigen woning. Om wonen voor jongeren echt betaalbaar en kwaliteitsvol te maken, zou de overheid de registratierechten best helemaal afschaffen.”

Jeroen Hermans: “Door de huidige rentedaling merken wij de laatste maanden dat hypothecaire leningen terug aanslaan. Het gaat om een serieus verschil in de aflossing van de lening, dus laat ons hopen dat dit starters een beetje ademruimte geeft.”

Kim Schoefs: “Iedereen hier rond de tafel is gepassioneerd door zijn vak, maar we worden tegengewerkt door de overheid en daardoor gaat onze spirit verloren. Sterker nog: we worden verplicht om dingen te doen waar we niet achter staan.”

Erik Cajot