Met De Bron kan Lanaken uit een vernieuwde gemeenschapskern putten

Op uitnodiging van Sofie Merckx, Diensthoofd Patrimonium bij de gemeente Lanaken, worden we rondgeleid door het nieuwe gebouw aan de Koning Albertlaan. Het gebouw werd op 3 en 4 juni feestelijk geopend voor officiële ingebruikname. De inkomhal leidt meteen naar een centrale plek waar bezoekers hun boeken vanuit de bibliotheekruimtes kunnen in- en uitchecken. Een groot aantal computers en een grote leestafel staan klaar voor wie er huiswerk wil doen of een antwoord zoekt op bepaalde vragen. De heldere bewijzering en kleuren springen hier direct in het oog, waardoor je snel spot welke richting je uit moet gaan. Een doorgang rechts leidt naar de nieuwe locatie van Kind en Gezin, waar ouders hun baby’s en peuters in een fijne open ruimte kunnen laten spelen terwijl ze wachten op hun beurt met de dokter of verpleegkundige. Via de trappen aan de linkerzijde van het gebouw kom je beneden in een souterrain, met daarin de kinderbibliotheek en spelotheek, en verder naar boven ligt de volwassenbibliotheek. En dan is er nog de uitbouw, achteraan het pand, waar we een speels vormgegeven polyvalente ruimte betreden, compleet met keuken, opslagruimte en een glazen achtergevel voor een prachtig uitzicht over terras en tuin.

Beleving creëren

Sofie werkt als architect voor de gemeente en nam het ontwerp en de opvolging van het project op zich. “Voorheen zat hier de bib in het linkerdeel van het gebouw, de dienst erfgoed zat rechts, en de spelotheek bevond zich helemaal op zolder”, vertelt ze. “Drie diensten binnen één gebouw, maar ondanks die nabijheid was er maar weinig verbinding. En dan was er ook nog het Huis van het Kind dat elders actief was. Daarom wilde het gemeentebestuur meer cohesie creëren en die diensten samenbrengen.” Eigenlijk werden de functies binnen het gebouw enkel verplaatst, vernieuwd en verbreed. “De bibliotheek was bovendien wat gedateerd en we wilden overstappen naar een belevingsbib. Vandaar deze grondige aanpak van het gebouw.”

Onderhoudsvriendelijke vloer

Die aanpak omvatte ten eerste al een herinrichting van de infrastructuur, te beginnen met een nieuwe vloer op de benedenverdieping. Daarvoor rekende de organisatie op de deskundigheid van Forbo Flooring NV. “Duurzaamheid en een doordachte aanpak waren hier erg belangrijk”, vertelt Marc Gielen, Key Account Manager. “Daarom kozen we samen voor Flotex, een slijtvaste, textiele en bovendien met water te poetsen vloerbedekking die de akoestiek en de huiselijkheid van de inkomhal ondersteunt.” Op de overige plekken, zoals bij de ruimtes van Huis van het Kind en de polyvalente ontmoetingskamer, kwam een ecologische gietvloer te liggen. “Een uniek product op basis van kurk en castorolie, gebonden met een natuurlijk bindmiddel”, legt Marc uit. “Afgewerkt met een tweecomponentenlak vormt dit een naadloos gegoten vloer.”

Duidelijke kleuren

In een gebouw dat onder de bevolking al bekend is, maar voorheen een totaal andere indeling kende, was de zogeheten wayfinding eveneens een uitdaging om over na te denken. “Daarvoor schakelde ik de kennis van White Light in”, zegt Sofie. Interieurarchitect Stephanie Claes en grafisch ontwerper Mireille Boiten van White Light lieten hun licht schijnen op de wayfinding en scenografie en op de beste manier om mensen door het gebouw te leiden. “Het leek ons een goed idee om met duidelijke kleuren te werken”, vertelt Stephanie. “Elke afdeling binnen het gebouw kreeg een eigen kleur, die zowel op de vloeren als de wanden en bordjes terugkomt. Dat maakt de wayfinding helder voor jong en oud.” Daarnaast creëerden ze beleving in het gebouw, onder andere met de integratie van themawanden, tentoonstellingswanden en onthaalkasten. Ze ondersteunden het interieurverhaal en werkten een volledige grafische huisstijl uit die terugkomt in de wayfinding. “Ook hebben we aan de aankleding van de ruimtes van Kind en Gezin meegewerkt en er een toffe lichtgevende partnerboom aan de muur gehangen, waarop alle deelnemende partners staan vermeld.”

En er volgde een leuke samenwerking met Forbo. Mireille: “Op de wanden en vloeren werkten we met een uniek Forbo-product: een materiaal waar je punaises in kunt prikken om aankondigingen of affiches op te hangen, waarna de geprikte gaatjes automatisch weer dichtgaan binnen de 24 tot 48 uur. “Dit komt door de helende werking van de lijnolie als grondstof in dit Bulletin Board,” verklaart Marc Gielen. Daar bekleedde het team de achterkant van een meubel mee, alsook enkele muurdelen. “Daardoor kon White Light op meerdere plekken een onopvallend – en tegelijkertijd juist heel opvallend – bulletinbord creëren.”.”

Bouw als puzzelwerk

Aannemingsbedrijf Deholi kwam als beste uit de bus voor de renovatie en aanbouw. “De opdracht bleek heel divers”, aldus Nico Coenen, Senior Projectleider. “Deholi nam de ruwbouwafwerking en technieken op zich, en daarnaast waren we verantwoordelijk voor het vaste meubilair en de interieurwerken. In totaal hebben we aan vrijwel elk aspect van het project meegewerkt, van sanitaire voorzieningen tot gevelbekleding.” In de periode dat Deholi aan de slag ging, in januari 2022, kreeg het team te maken met een fikse stijging in materiaalprijzen. “Qua omvang was dit geen megaproject, maar we hebben wel veel verschillende stukjes van de puzzel moeten leggen”, vertelt Nico. “Juist daarom was deze goede coördinatie onmisbaar. Omdat we graag op groepsniveau functioneren om werken van deze omvang tot een goed einde te kunnen brengen, schakelden we onze zusterbedrijven AEW, AEW security en Vandenbriele in voor de elektriciteit en technieken.” Ook op energievlak is het gebouw geactualiseerd door de plaatsing van isolerende beglazing, warmtepomptechnologie in de aanbouw en een binnenkort te plaatsen PV-installatie.

Aanpassen aan de tijden

Sofie vertelt dat er 23 jaar geleden ook al een keer een gedeeltelijke verbouwing plaatsvond in dit gebouw. “De helft van het schrijnwerk is toen vernieuwd en een deel van de gevel werd bepleisterd. Nu hebben we de werken aangepakt die toen zijn achtergebleven en het afgeleefde pleisterwerk is vervangen door een geventileerd systeem. Ook hebben we met de wateroverlast in 2020 gemerkt dat het souterrain onder water kan komen te staan. Verre van ideaal, natuurlijk. Om die reden hebben we de verlaagde toegang aan de zijkant van het gebouw verwijderd en de centrale inkom naar de straatkant verplaatst.”

Herkenbaarheid

De uitdaging om dit polyvalente gebouw tot één duurzaam geheel te vormen is door middel van de slimme wayfinding, kleuren en materialen zeker geslaagd. Soms ook op een speelse manier. Zo heeft elk bord een ‘oortje’ dat schuin omgevouwen is. “Een knipoog naar de plooilijnen in een boek”, zegt Stephanie. Een op maat gemaakt houten zitmeubel in de kinderbibliotheek is bekleed met hetzelfde tapijtmateriaal als elders in het gebouw. En op verschillende plekken speelt hout een rol. Vrijwel elke afdeling – zelfs op de bovenste verdiepingen, waar de boekenrekken lichtjes aangepast maar verder wel hergebruikt zijn – heeft een nieuw houten infopaneel en boekenblokken met de kenmerkende vouwdriehoek. “Het was voor ons essentieel dat het bouwproces zo’n geheel zou vormen”, zegt Sofie nog. “Een warme plek die iedere inwoner herkent en zich eigen maakt. Mede daardoor genieten we nu van De Bron waaruit een nieuwe generatie opgroeit.”